اوقات شرعي

بـا بـل  شهـر   علـم  و   دانـش

 

مـدرسـه  اعـظامیــه
این دبستان اولین مدرسه ای است كه در بابل شروع به كار كرده است اعظامیه در سال 1283 شمسی ( مقارن با دوران سلطنت مظفرالدین شاه قاجار ) به همت شش تن به قرار ذیل بنیان نهاده شد: حسینعلی میرزا اعظام السلطنه ، حاكم بافروش و یكی از صدها نوه ناصرالدین شاه كه مدرسه به افتخار او اعظامیه نامیده شد، آقا حسن بادكوبه ای ، ملامحمدجان علامه ، حاج محمدتقی شاهرودی ، میرزا عبدالغنی و محمد علی معین التجار.
این شش تن جملگی وابسته به احزاب سیاسی ترقی خواه ـ آزادی خواه و مشروطه خواه بودند از این بین ملامحمدجان علامه یكی از مهمترین اعضای جامع آدمیت بود ، جامع آدمیت گونه ای فراماسونری بود كه از جمله فعالیتهای آن ترویج تعلیم و تربیت به سبك نوین بود اما از میان این شش تن آقاحسن بادكوبه ای را باید بنیانگذار واقعی این مدرسه به شمار آورد بودجه اعظامیه از طریق كمكهای مالی برخی از فرهنگ دوستان و شهریه شاگردانش تامین می شد . در سال 1326 قمری كه محمدعلی شاه ( جانشین مظفرالدین شاه ) در مخالفت با مشروطه مجلس را به توپ بست ، اعظامیه تعطیل شد و پس از این بانیان مدرسه كه مشروطه خواه بودند مورد تعقیب دولت قرار گرفتند ملامحمدجان علامه و معین التجار ترور شدند . یك سال بعد در 1327 قمری تهران توسط مشروطه خواهان فتح شد ، محمدعلی شاه خلع و پسرش احمدمیرزا به سلطنت رسید در پی آن درهای اعظامیه یك بار دیگر گشوده شد ، اما دو سال بعد در 1329 قمری نجم الملك ، سرپرست و مدیر اعظامیه كه از جمله مشروطه خواهان بود ، علی الظاهر دست به خودكشی زد ، اما به احتمال قریب به یقین وی نیز به قتل رسید با قتل نجم الملك ، اعظامیه در همین سال منحل شد.

مـدرسـه  نـوریــه
این دبستان در سال 1324 قمری ـ 1285 شمسی توسط شیخ نورالدین خوانساری تاسیس و به نام وی نوریه نامیده شد. شیخ نورالدین یكی از معلمان اعظامیه بود كه بر اثر اختلافاتی كه با یكی از معلمان دیگر این مدرسه پیدا كرده بود از آنجا برید و خود این مدرسه را بنیان گذاشت نوریه بعد از هشت سال در سال 1331قمری تعطیل شد.

مـدرسـه  سعـادت
مدرسه سعادت عمومیه شعبه تربیت در سال 1330 قمری ـ 1290 شمسی در لـرمحله افتتاح شد. دبستان پسرانه متعلق به جامعه بهائیان ایران بوده است. این مدرسه ملی ، خصوصی، بود و یك سوم شاگردان آن از پرداخت شهریه معاف بودند. در مدرسه سعادت زبان روسی تدریس می شد ، این نكته بیانگر وابستگی فرقه بهائی به روسیه است. در سال 1313 شمسی سعادت ـ چون همه مدارس بهائی كشور ـ به دستور دولت رضاخان تعطیل شد.

مـدرسـه  بـارفـروش
دبستان پسرانه بارفروش در سال 1331 قمری ـ 1291 شمسی با حمایت معنیوی و مادی دولت روسیه در زرگر محله تاسیس شد. در این مدرسه زبان روسی بعنوان یكی از دروس اصلی تدریس می شد. مدیریت ‌آن را آقاحسن بادكوبه ای و نظامت آن را آقا سیدهاشم معلم به عهده داشتند. دو سال پس از تاسیس این دبستان، روسیه وارد جنگ جهانی اول شد ( 1914 م ) . فشار شدیدی كه بر اثر جنگ خارجی و بحرانهای داخلی بر پیكر فرسوده دولت تزاری روسیه وارد آمد مانع از توجه این دولت نسبت به بارفروش شد. در سال 1335 قمری ـ 1295 شمسی ـ 1916 میلادی این مدرسه تعطیل شد.

مـدرسـه  بنــات
بنات ( جمع بنت به معنی دختران ) نخستین مدرسه بارفروش بوده است. این مدرسه به همت ملوك كیا، فخری حافظی و شوكت آشتی بقایی در سال 1332 قمری ـ 1292 شمسی افتتاح شد ، گر چه بنیانگذار واقعی آن تنها ملوك كیا بوده است. ساختمان استیجاری این مدرسه در لرمحله واقع بوده است. بنات كه ابتدا با دو كلاس شروع بكار كرد در سال 1337قمری بصورت یك دبستان شش كلاسه و كامل درآمد. در سال 1305 شمسی دو كلاس 7 و 8 ( از سیكل اول ) به كلاسهای مدرسه اضافه شد. در سال 1306 شمسی مدرسه بنات به شاهدخت موسوم گردید. در سال 1308 محل مدرسه شاهدخت به محله پنجشنیه بازار قدیم ، به عمارت سیدعلی رازقی ، انتقال یافت. در سال 1309 بعد از واقعه تظاهرات دانش آموزان مدرسه شاهپور محل مدرسه به محله بی سرتكیه ، مدرسه كمال فعلی ، انتقال یافت. در سال 1316 كلاسهای اول و دوم دانشسرای مقدماتی و در سال 1317 كتابخانه‌ای به آن اضافه شد. دانشسرا در سال 1320 تعطیل شد و بجای آن كلاسهای اول و دوم متوسطه ، سیكل دوم ، به شاهدخت ضمیمه شد. درسال 1322 محل دبیرستان شاهدخت به محل مسجد جامع ، به عمارت احمد شهمیری و اكنون محل ساختمان سازمان تبلیغات اسلامی ، منتقل شد و دبستان شاهدخت همچنان در محل سابق باقی بود، تا اینكه در سال 1325 به محله سبزمیدان ، در كوچه پلنگ و در عمارت محمدعلی پلنگ ، انتقال یافت. در سال 1338 دبستان شاهدخت ـ علی الظاهر جهت تمیز از دبیرستان شاهدخت ـ به ایراندخت تغییر نام داد و در سال 1357 منحل شد و شاگردانش در مدارس دیگر ادغام شدند. طلعت بصاری و خورشید تیرگری مشهورترین مدیران این دبستان بودند. اما دبیرستان شاهدخت در سال 1335 به محله مرادبیگ و در سال بعد به باغ شاهنشاهی در سبزمیدان منتقل شد. در سال 1349 ، در عهد ریاست آموزش و پرورش احسان عظیمی سجادی ، شورای منطقه ای آموزش و پرورش بابل تصویب كرد كه مدارس محدوده باغ شاهنشاهی بصورت مجتمعی ‌آموزشی ( از كودكستان تا پایان دبیرستان ) درآیند. در پی آن دبستان نمونه به ساختمان دبیرستان شاهدخت منتقل شد و در حیاط دبیرستان شاهدخت ساختمان دبیرستان دیگری احداث گردید كه به آزرم معروف شد . (1353 ) تا به این ترتیب كمبود فضای آموزشی دبیرستان شاهدخت برطرف شد. در سال 1357 دبیرستان شاهدخت منحل و شاگردانش در دبیرستان آزرم ادغام شدند. دبیرستان آزرم در سال 1374 به دبیرستان قناد در خیابان گل منتقل شد.

مـدرسـه  اسلامیــه
این دبستان در سال 1333 قمری ـ 1293 شمسی تاسیس شد. این دبستان ملی بود و بنیانگذار ‌آن میرزاحبیبالله خان نام داشت از تاریخ انحلال این مدرسه هیچ اطلاعی در دست نیست. اما در اسناد موجود مربوطه به سال 1301 ش و بعد نامی از این مدرسه دیده نمی شود. بنابراین اسلامیه به دلایلی نامعلوم ـ احتمالا به دلیل مشكلات مالی یا افتتاح مدارس دولتی ـ پیش از سال 1301 ش ـ بعنی پس از افتتاح آن ـ منحل شد.

مـدرسـه  احمــدی
مدرسه احمدی در سال 1333قمری ـ 1293 شمسی در دوران پادشاهی احمدشاه قاجار ـ كه به افتخار او احمدی نامیده شد ـ به همت عبدالحسین صادقی نژاد در زرگر محله افتتاح شد. در سال 1333 قمری اداره معارف و اوقاف بارفروش تاسیس شد و عبدالحسین خان نخستین رئیس آن بوده است. در سال 1305 كلاس هفتم ، سال اول دوره اول متوسطه ، به این مدرسه افزوده شد. در سال 1306 مدرسه احمدی به شاهپور تغییر نام داد. در هیمن سال كلاس هشتم و در سال بعد ، 1307 ، كلاس نهم افتتاح شد . در سال 1308 میرزا زین العابدین خان هادی زاده فروهری به ریاست معارف بارفروش و بعلاوه به ریاست این مدرسه برگزیده شد.
در این سال دستور وی مبنی بر تدریس چند تن از معلمین مرد در مدرسه دخترانه بنات ، شاهدخت ـ كه از نظر اهالی دارای حسن اخلاق و سوابق خوبی نبودند ـ منجر به درگیری و اجتماع دانش آموزان مدرسه شاهپور در خیابان پهلوی شد. با اینكه رئیس معارف مازندران شخصا به بارفروش آمدتا اوضاع را سامان بخشد اما اقداماتش موثر واقع نشد و همچنان به مخالفت اهالی و دانش آموزان معترض و اجتماع آنان در مقابل اداره معارف افزوده می شد . راپورت همه این درگیریها به وزارت داخلی رسید. تیمورتاش وزیر دربار پهلوی وزات معارف را مكلف كردكه هر چه سریع تر به اوضاع نگران كننده امور معارفی بارفروش پایان بخشد. در پی آن وزارت معارف در سال 1309 هادی زاده فروهری را از ریاست معارف و مدرسه شاهپور عزل كرد. شاهپور در سال 1310 به اوجابن انتقال یافت تا دو سال بعد (1312) یكبار دیگر به بی سرتكیه تغییر مكان دهد. در سال 1315 كتابخانه دبیرستان شاهپور افتتاح شد. در سال 1316 ساختمان مدرن این دبیرستان در محله سبزمیدان و در كنار باغ ملی افتتاح شد تا شاگردان دبیرستان شاهپور به این ساختمان انتقال یابند. اما دبستان شاهپور از سال 1316 تا سال 1324 به محله های برج بن ، پل پیش و یكبار دیگر به برج بن تغییر مكان داد. مشهورترین مدیر دبستان شاهپور رجبعلی شعبانپور بود. در سال 1336 دبستان شاهپور به حافظ تغییر نام داد كه تا به امروز در همین محله برج بن باقی است. اما دبیرستان شاهپور در سال 1324 دارای كلاس دهم شد. در سال 1327 فردیناند نوپارس فرانسوی به عنوان معلم زبان فرانسه وارد این مدرسه شد. در سال 1357 این دبیرستان به امام خمینی تغییر نام داد. در سال 1368 شاگردان این دبیرستان به ساختمانی نوساز در كنار پل موزیرج انتقال داده شدند كه به دبیرستان علی بن موسی الرضا(ع) معروف است.

مـدرسـه  شرافــت
این دبستان ملی در سال 1333 قمری ـ 1293 شمسی به همت ‌آقاسیدهاشم معلم در محله بی سرتكیه ( در عمارت جعفرداداشپور و مدرسه كمال كنونی ) تاسیس شد . مدرسه شرافت چهاركلاسه بود و كلیه اثاثیه آن به موسس تعلق داشت. بعد از مرگ وی در سال 1337 قمری شرافت در اختیار اداره معراف بارفروش قرار گرفت و به صورت دولتی در آمد . در سال 1309 مدرسه شرافت به دلیل مال الاجاره بالای آن به مدرسه قهار یه در كنار مسجد قهاریه ـ كه از موقوفات قهار قلی خان حاكم بارفروش بود ـ تغییر مكان داده كه تا امروزه در همین نقطه باقی است. در این سال احمد صابر به مدیریت این مدرسه منصوب شد. او حجرات این مدرسه دینی قدیمی را تعمیر نمود. و اصلاحات دیگری انجام داد. در سال 1312 مدرسه شرافت به افتخار احمدخان بدر نصیرالدوله ، وزیر فرهنگ ، به دبستان بدر تغییر نام داد تا به امروز باقی است.

مـدرسـه  حـافــظ
بنیاینگذار این مدرسه ملی ، همایون خان حافظی نام داشت. این مدرسه چهار كلاسه در حصیرفروشان واقع بوده است. تاریخ تاسیس و انحلال آن نا معلوم است، اما بنا بر اسناد موجود بین سالهای 1294 و 1300 شمسی دایر بوده است.

مـدرسـه  خیــام
دبستان پسرانه خیام در سال 1305 در محله سرمیدان امیركلا ( در عمارت حاجی آقا بزرگ ) تاسیس شد. از قرار معلوم نخستین مدیر مدرسه ادیب نام داشته است. پس از وی در سال 1308 ابوالقاسم اعظم به مدیریت مدرسه منصوب شد. در 1312 خیام از سرمیدان به محله مقبره پیش ( در عمارت مشهدی زین العابدین ) منتقل شد تا دو سال بعد یك بار دیگر به محل سابقش سرمیدان تغییر مكان دهد. در 1315 خیام به ساختمانی دولتی در مقبره پیش انتقال یافت. محمود مهدویان از قدیم ترین و مشهورترین معلمان و مدیران این مدرسه به شمار می رود. وی در رشد و تعالی این مدرسه سهم بسزایی داشته است. در سال 1327 محمدصادق شفیع زاده كار ساختمان مدرسه ای را در محله سرمیدان كه پس از آن شفاعت ( یا شفیع زاده ) نایمده شد به پایان رساند. شاگردان خیام به این مدرسه منتقل شدند و مدرسه از آن پس به شفاعت تغییر نام داد. دبستان شفاعت در سال 1337 امتیاز تشكیل كلاسهای دوره اول متوسطه ( سیكل اول ) گرفت و عملا دارای دو بخش دبستان و دبیرستان شد. اما دبیرستان چندان نپایید، چنانكه در سال بعد (1338 ) با تاسیس نخستین دبیرستان امیركلا با نام ابن سینا، شاگردان دوره متوسطه این مدرسه به این دبیرستان جدیدالاحداث منتقل شدند دبستان پسرانه شفاعت قدیم ترین مدرسه امیركلا محسوب می شود.

مـدرسـه  دوشیـزگان  سعــدی
این دبستان مدتی در سال 1307 شمسی به همت ملوك كیا ( موسس مدرسه بنات ) در محله مرادبیگ تاسیس شد. نخستین مدیر این مدرسه ربابه دانش خواه، نام داشت . نمی دانیم در چه تاریخی ـ اما قطعا در دهه دوم سال 1300 شمسی ـ این مدرسه به مدرسه پروین اعتصامی تغییر نام داد. در این دهه مدرسه پروین به دو محله حصیر فروشان و آستانه تغییر مكان داد. در سال 1337 دبستان پروین به دبیرستان بدل شد و در سال 1342 محل آن به محله خشت كوره سرانتقال یافت. در سال 1357 شاگردان مدرسه پروین به دبیرستان قناد و چند سال بعد به ساختمانی كه در ضلع شمالی باغ شاهنشاهی سابق و در كنار دبیرستان توحید واقع است ، منتقل شدند.

مـدرسـه  پهلــوی
این مدرسه در سال 1309 ش به همت اسماعیل بهشتی كمال صالحی و محمدرضا سلیمی در محل مدرسه روحیه تاسیس شد . مدیریت مدرسه از بدو تاسیس تا پایان حیات آ ن به عهده اسماعیل بهشتی بود. دبستان پهلوی در سال 1314 به تنگه ملك و یكسال بعد به محله پنج شنبه بازار قدیم ( به عمارت علی رازقی ) و در سال 1332 به كوچه محلوجی ( به عمارت علی آبادیان ) در خیابان بازار ، بین سه راه فرهنگ و شهدا ، انتقال یافت. در سال 1357 دبستان پهلوی به نام مدیر و صاحب امتیاز آن به دبستان اسماعیل بهشتی تغییر نام داد. دبستان بهشتی با مرگ اسماعیل بهشتی در سال 1360 تعطیل شد.

مـدرسـه  تـربیــت
این دبستان ملی در سال 1313 به همت احمد صابر ( كه در عین حال مدیریت دبستان شرافت را نیز به عهده داشت ) در محله مسجد جامع ( در عمارت اردشیر برزگر ) تاسیس شد. یك سال بعد محل مدرسه به بی سرتكیه ( به عمارت محمد اشرفی ) و در سال 1316 به كوچه عباس علی محلوجی انتقال یافت. دبستان ملی تربیت توانست طی سالهای 1325 تا 1329 رتبه اول آزمون نهایی سال ششم را در كل استان مازندران به خود اختصاص دهد. در سال 1327 محل مدرسه بار دیگر به محله مسجدجامع ( به عمارت احمد شهمیری ) منتقل شد. محمدابراهیم صابری ـ برادر احمد صابر ـ بزرگترین مدیر این مدرسه بوده است. در سال 1359 دبستان تربیت با تغییر نام به دبستان دولتی شهید اكبرزاده به كاسه گر محله در كوچه پلنگ انتقال یافت كه تا امروز در همین نقطه باقی است. از سال 1376 دانش آموزان مدرسه دخترانه نجم در نوبت مخالف این مدرسه سازماندهی شدند.

مـدرسـه  هفـده  دی
این دبستان دخترانه دولتی در سال 1315 در خیابان پهلوی تاسیس شد. دبستان هفده دی تا سال 1325 مختلط بوده است ، از این سال به صورت مطلقا دخترانه درآمد. طاووس سعیدی زند ، زهره دانش ، سالار عظیمیان و ایران ( فاطمه ) صابری ـ خواهر احمد صابر ـ قدیم ترین مدیران این مدرسه بودند. در سال 1357 دبستان هفده دی به هفده شهریور تغییر نام داد. در اوایل سال 1378 ساختمان قدیمی این مدرسه تخریب شد.

مـدرسـه  سعــدی
در كوچه باقر ناظر محله سرحمام مدرسه ای قدیمی وجود داشت كه به مدرسه باقر ناظر یا قاضی معروف بود. این مدرسه دینی در سال 1319 تخریب شد و بجای آن دبستانی تاسیس شد كه به سعدی معروف گشت. با تلاش انجمن فارغ التحصیلان دانشسرای مقدماتی شاهپور، سعدی یك بار دیگر در سال 1342 ، در عهد ریاست آموزش و پرورش بهرام پیربازاری ، مورد تعمیر قرار گرفت. سیدمحمدآل مجید از قدیم ترین و احمد طاهری از مشهورترین مدیران این مدرسه بوده اند. دبستان تاریخی سعدی بعلت فرسودگی ساختمانش در سال 1377 تعطیل شد و شاگردانش در مدارس دیگر شهر سازماندهی شدند

مـدرسـه  پـانـزده  بهمــن
این دبستان در سال 1319 در مرادبیگ تاسیس شد. ساختمان مدرسه استیجاری بود و عربی به عنوان زبان بیگانه در آن تدریس می شد. پانزده بهمن در سال 1332 به بیدآباد وصل به مسجد ابو، به همان نقطه ای كه اكنون محل دبستان محمود صبوری است ، منتقل شد. پس از تصویب قانون احداث ساختمان مدارس بوسیه بانك ساختمانی ، از اوایل سال 34- 1333 سه مدرسه توسط این بانك ساخته شد كه یكی از آنها مدرسه پانزده بهمن بود. پانزده بهمن پس از این از بیدآباد به این ساختمان جدیدالاحداث در محله سیدجلال منتقل شد. در سال 1354 پانزده بهمن به ساختمان نوسازی تغییر مكان داد كه آن را بازرگانی بنام عبداللهی به آموزش و پرورش اهدا كرده بود و در محله دروریش خیل قرار داشته است.در سال 1357 دبستان پانزده بهمن منحل شد و ساختمان آن به مركز آموزش كوتاه مدت ضمن خدمت فرهنگیان بدل شد. محمدرضا مظاهری ، حسین موقر و احمد قانعی از جمله قدیم ترین و مشهورترین مدیران این مدرسه بودند.

مـدرسـه  نجــم
این دبستان در سال 1322 در حوالی چهار راه شهدا در محل مدرسه دینی و قدیمی روحیه تاسیس شد. نجم ابتدا مختلط بود تا اینكه در سال 1330 به صورت دخترانه درآمد. حلیمه بینا از جمله قدیم ترین و باسابقه ترین مدیران این مدرسه بوده است. دبستان نجم در سال 1353 به محله طوق داربن ( در نوبت مخالف مدرسه پیروز ) منتقل شد تا در سال 1366 از این نقطه به محله برج بن ( در نوبت مخالف مدرسه حافظ ) تغییر مكان داد. دو سال بعد مدرسه نجم به كاسه گر محله ( به ساختمان دبستان محلوجی ) ، در سال 1373 به سبزمیدان ( در ساختمانی كه پیش از این محل دبیرستان پسرانه شیخ كبیر بود ) و در سال 1376 به آخرین محل استقرارش در كاسه گر محله ( در نوبت مخالف دبستان پسرانه شهید اكبرزاده ، نگاه كنید به مدرسه تربیت ) تغییر مكان داد. دبستان نجم یكی از قدیم ترین مدارس بابل محسوب می شود.

مـدرسـه  مـازیــار
این دبستان پسرانه، كه به افتخار مازیاربن قارن، یكی از بزرگترین اسپهبدان مازندارن ، به مازیار معروف شد ، در سال تحصیلی 26-1325 تاسیس شد. محل مدرسه در ساختمان قدیمی‌ای قرار داشت كه در پشت اداره فرهنگ، در باغ شاهنشاهی ( باغ وزیر جنگ ) واقع بود . نخستین مدیر این مدرسه حسین فروتن و یكی از بزرگترین مدیران آن جمال الدین بزرگ زاده بود. در سال 1339 دبستان مازیار به محله برج بن منتقل شد تا شاگردان آن در نوبت مخالف دبستان حافظ ( دبستان شاهپور سابق ) سازماندهی شوند. مازیار در سال 1342 در دبستان حافظ منحل شد.

مـدرسـه  شهــناز
این دبستان دخترانه در سال 1329 در محله آستانه در ساختمانی استیجاری كه به عباس عموزاده تعلق داشت تاسیس شد در سال 1334 ربابه پلنگ عهده دار مدیریت مدرسه شد تا خود را به عنوان یكی از بزرگترین مدیران آموزش و پرورش بابل بشناساند در همین سال محل مدرسه به ساختمان استیجاری دیگر در كنار محل سابق انتقال یافت در سال بعد شهناز به صورت دبستانی شش كلاسه در آمد و در پی آن به محل سید جلال ، به ساختمانی كه محل دبستان پانزده بهمن بود ، انتقال یافت. در سال 1338 این دبستان به محله مرادبیگ ، به ساختمانی كه آموزش و پرورش ساخته بود ، منتقل شد. در سال 1357 دبستان شهناز به دبستان نهضت تغییر نام داد.

مـدرسـه  رحمــانی
دبستان پسرانه رحمانی در سال 1329 تاسیس شد. محل مدرسه در چال زمین واقع بوده است. ساختمان مدرسه را بازرگانی به نام رحمانی ( معروف به حاج آقا روغن ) به اداره فرهنگ بابل اهدا كرد احمد عبادی مشهورترین مدیر این مدرسه بود مدرسه رحمانی تنها مدرسه بابل است كه از آغاز فعالیتش تا كنون نغییر مكان و تغییر نام نداده است.

مـدرسـه  قنــاد
این دبیرستان در سال 1330 تاسیس شد ساختمان مدرسه را كه در خیابان زندان قدیم ( امروزه گل ) قرار داشته است بازرگانی نیكوكار به نام حسین قناد به آموزش و پرورش اهدا كرده بود مدیریت مدرسه به عهده محمدكاظم علامه زاده بود در سال 1355 دبیرستان قناد به صورت دخترانه درآمد.

مـدرسـه  عمــو زاده
این دبیرستان در تاریخ 8/12/1332 با ساختمانی كه عباس عموزاده در اختیار آموزش و پروش قرار داده بود در محله قاضی كتی تاسیس شد شاگردان اولیه آن همان شاگردان شعبه دوم كلاس سوم و كلاسهای چهارم تا ششم دبستان دولتی مازیار بودند زیرا مازیار در این سال مشكل فضای آموزشی داشته است نخستین مدیر این مدرسه رحمت اله محمدزاده مرزن آبادی و بزرگترین آن محمدتقی ضیاءبخش بوده است. در سال 1362 ساختمان بسیار مدرن این مدرسه تخریب شد تا محل آن بخشی از میدان معروف قاضی كتی ( شهرداری ) و بلوار كمربندی غربی را تشكیل دهد.

مـدرسـه  ثـریــا
دبستان دخترانه ثریا در سال 1333 در محله همت آباد تاسیس شد رقیه امین زاده نخستین مدیر این مدرسه بود در سال 1355 دبستان دخترانه اسلامی انصاریه به نوبت مخالف این مدرسه پیوست . ثریا در سال 1357 به سمیه تغییر نام داد در سال 1377 شاگردان دبستان سمیه به علت فرسودگی ساختمان مدرسه به نوبت مخالف دبستان پسرانه صبوری منتقل شدند.
مـدرسـه  كتـایـون
دبستان دخترانه كتایون در سال 1336 تاسیس شد. ساختمان مدرسه در محله چهارشنبه پیش و در كنار مقبره امامزاده عبدالله واقع بود. در سال 1338 محل دبستان پانزده بهمن از بیدآباد به سید جلال تغییر مكان داد و بجای آن كتایون به این ساختمان انتقال یافت. نخستین مدیر این مدرسه بانو نعمتی بود و مدتی بعد عذرا هندی نژاد ( 4 - 1342 ) و فروغیه رضوانی ( 50 - 1344 ) عهده این عنوان شد ند. كتایون در 1351 منحل شد. و اكثر شاگردانش در دبستان شهناز ( در مرادبیگ ) سازماندهی شدند. پس از انحلال این مدرسه، محل دبستان پسرانه صبوری كه در چهارشنبه پیش واقع بود، به ساختمان این مدرسه انتقال یافت.

مـدرسـه  سپهــر
در سال 1338 محل اداره آموزش و پرورش به ساختمان مقیمی در خیابان ثریا ( بعدها فرح ، امروزه آیت الله سعیدی ) ، منتقل شد و بجایش در آن محل ، دبستان دخترانه سپهر تاسیس شد. یك سال بعد شاگردان سپهر به دبستان مازیار ـ كه در همین باغ شاهنشاهی واقع بود و در این زمان به نوبت مخالف دبستان حافظ ( در برج بن ) پیوسته بود ـ منتقل شدند تا اداره آموزش و پرورش به محل سابقش بازگردد. سپهر در سال 1341 به كاسه گر محله ( در كوچه عریان ، در عمارت عباسعلی محلوجی ) منتقل شد. در سال 1345 دبستان سپهر به «‌ دبستان محلوجی » تغییر نام داد. در سال 1359 با تغییر مكان به خیابان كشاورز و استقرار در ساختمان نوسازی كه قطعه زمین آن را مرحون محمدیوسف زمانی به اداره آموزش و پرورش اهدا كرده بود، به دبستان 16 آذر تغییر نام داد. كشور شاهكوئی مشهورترین مدیر این مدرسه بود.

 محمـود صبــوری
دبستان پسرانه محمود صبوری در سال 1338 در محله سنگ پل افتتاح شد. در 1339 محل مدرسه به محل9 سرحمام بیژن حاجی و در 1340 از این نقطه به محله چهارشنبه پیش و در كنار مقبره امامزاده عبدالله كه پیش از این محل دبستان كتابون بود ، انتقال یافت. پرویز امین زاده ( 50 - 1338 ) نخستین و معروفترین مدیر این مدرسه بود. در سال 1351 دبستان صبوری از چارشنبه پیش به محله بیدآباد ، به محل دبستان كتایون كه از چهارشنبه پیش به این ساختمان انتقال یافته (1338 ) و در این سال دیگر منحل شده بود (1351) مننتقل شد و از آن سو ساختمان دبستان صبوری در چهارشنبه پیش به مدرسه جدیدالتاسیس راهنمایی تحصیلی سعیدالعلما درآمد. در سال 1375 ساختمان قدیمی دبستان صبوری ( كه روزگاری محل دبستان پانزده بهمن و سپس كتایون بود ) تخریب شد و بجای آن در محل ، ساختمانی نوساز و دو طبقه احداث گردید. در سال 1377 دانش آموزان دبستان سمیه به نوبت مخالف این مدرسه پیوستند.

 مهسـتی
این دبستان دخترانه در سال 1338 در محله پل پیش افتتاح شد. نخستین مدیر مدرسه شوكت آشتی بقائی بود. در سال 1349 محل مدرسه به گل محله منتقل شد تا در سال بعد از این نقطه به خیابان برق قدیم تغییر مكان دهد. دبستان مهستی در سال 1352 منحل شد و شاگردانش در دبستان دهه انقلاب ساماندهی شدند.

 ابـن سینــا
مدرسه ابن سینا در سال 1338 در حوالی سه راه سجادی امیركلا افتتاح شد. زمین مدرسه را بازرگانی بنام رحمانی به آموزش و پرروش اهدا كرد و ساختمان آن به همت اهالی و مساعدت آموزش و پرورش احداث شد. ابن سینا ابتدا دبیرستانی پسرانه بوده است، و نخستین مدیر آن احمد گلسرخ تبار نام داشت. در این دبیرستان تنها سه كلاس دوره اول متوسطه ( سیكل اول ) دایر بود كه در سال تاسیس ، شاگردان آن اساسا از مدرسه شفاعت انتقال یافته بودند. دبیرستان ابن سینا در سال 1350 بصورت راهنمایی تحصیلی درآمد كه تاكنون باقی است.

 معـتمــدی
مدرسه معتمدی در سال 1338 در خیابان شاهپور ، در محله چهارشنبه پیش ، تاسیس شد. ساختمان این مدرسه را بازرگانی معروف بنام حاج محمدتقی معتمدی به ادراه فرهنگ اهدا كرد. مدرسه معتمدی ابتدا بصورت دبیرستان فعالت می كرد و شخصیت هایی چون حسین حسین پور ، علی هرندی ، علی نقی اوصیا و محمدزمان فراست ، خوشنویس بزرگ ، مدیریت آن را به عهده داشتند. دبیرستان پسرانه معتمدی چندی بعد از انقلاب اسلامی بصورت دبیرستانی دخترانه درآمد ، تا اینكه در سال 1373 دبیرستان دخترانه معتمدی به راهنمایی تحصیلی پسرانه بدل شد كه تاكنون در همین نقطه برقرار است.

 نمـونــه
دبستان پسرانه نمونه در سال 1343 افتتاح شد. ساختمان مدرسه نوساز بود و در كنار اداره آموزش و پرورش در چهار راه فرهنك واقع بوده است. این دبستان از آن رو نمونه نامیده شد كه در آن سالها تنها مدرسه بابل بود كه مجهز به همه گونه وسایل آموزشی بود ، شاگردانش لباس متحدالشكل داشتند و سوالات آزمونها بصورت ماشین نویسی شده در اختیار آنها گذاشته می شد. نخستین مدیر مدرسه حسین موقر بود. در سال 1349 در عهد ریاست آموزش و پرورش احسان عظیمی سجادی شورای منطقهای آموزش و پرورش بابل تصویب كرد كه مدارس مستقر در محدوده باغ شاهنشاهی بصورت یك مجتمع آموزشی ( از كودكسان تا پایان دبیرستان ) درآیند. در پی آن دبستان نمونه به ساختمان دبیرستان شاهدخت منتقل شد تا در ساختمان آن شاگردان كودكستانی جای گیرند. دبستان نمونه در سال 1357 به نام نویسنده مبارز آذربایجانی صمد بهرنگی و در سال 1360 به شهید باهنر تغییر نام داد. دبستان شهید باهنر چندی بعد ازانقلاب اسلامی به پشت بیمارستان شهید یحیی نژاد تغییر مكان داد.

 عـالــم
دبیرستان ملی پسرانه عالم در سال 1343 توسط گروه فرهنگی رازی، به ریاست عیسی عالم‌زاد، تاسیس شد. محل مدرسه در خیابان فرح ( امروزه آیت الله سعیدی ) ، واقع بود. مدرسه عالم در سال 1346 به دبیرستان رضا تغییر نام داد. در این مدرسه هر سه رشته ادبی ، ریاضی و طبیعی وجود داشت. دبیرستان رضا تنها دبیرستان بابل بود كه فقط به افت تحصیلی و فساد اخلاقی محیط آموزشی معروف بود و در سال 1357 منحل شد.

 دانـش
دبیرستان ملی دانش در سال 1344 به همت اسماعیل قاسمی تاسیس شد. محل مدرسه ابتدا در چهارشنبه پیش واقع بود و شش ماه بعد به محل دائمی‌اش در ششم بهمن ، در كوچه حمام مركزی ، منتقل شد. دبیرستان دانش یكی از بهترین مدارس بابل ، چه به لحاظ علمی كه شهرت استانی داشت و چه به لحاظ اخلاقی كه شهره عام و خاص بود، به شمار می رفت

 بیــكایـی
این مدرسه ملی بود و بنیانگذار آن یكی از قدیم ترین و مشهورترین فرهنگیان بابل است : فخری السادات بیكائی ، بانویی كه در سال 1344 نشان افتخار گرفت . در سال بعد در 1346 این مدرسه را ، كه دارای كودكستان ، آمادگی و دبستان بود، در بی سر تكیه بنیان گذاشت. او در سال 1350 محل استیجاری مدرسه را رها كرد و شاگردان مدرسه اش را به ساختمانی كه خود در محله چاله زمین ، در كوچه بدخشان ، احداث كرده بود ، انتقال داد. فرخی السادات بیكائی در سال 1353 یعنی در همان سالی كه به دستور دولت كلیه مدارس كشور رایگان اعلام شد. مدرسه اش را منحل كرد.

 طبـرستــان
طبرستان نام دبستانی ملی بود كه در سال 1347 توسط هفده تن از فرهنگیان شهر در خیابان فرح ( امروز آیت الله سعیدی) تاسیس شده بود. پرویز امین زاده ، ناصر قلی پور و عیسی عالمزاد سرشناس ترین سهامداران این مدرسه ملی بودند. این دبستان پسرانه چندان نپایید و به دلیل مشكل فضای آموزشی ، زیانهایی مالی و در پی آن دلسردی برخی از سهامدراران در سال 1352 منحل اعلام شد.

 فـرخنــده
این دبیرستان ملی در سال 1347 تاسیس شد . محل مدرسه در خیابان پهلوی ( مدرس فعلی ) ، نبش چهار راه فرهنگ ، روبروی دبستان نمونه، واقع بود. بنیانگذاران این دبیرستان شش تن بودند و مدرسه بنام یكی از این سهامداران ، فرخنده خجسته رستگار ، فرخنده نامیده شد. دبیرستان ملی فرخنده در همان سال تاسیس با دلسردی برخی از هیات موسس مواجه و در سال 1348 منحل شد.

 راستـی
دبیرستان ملی راستی كه در سال 1349 تاسیس شد نخستین دبیرستان دخترانه امیركلا بوده است. هیات موسس این مدرسه پنجتن بودند و مدیریت مدرسه به عهده مهین دخت حمزه پور، یكی از سهامداران بود . در راستی تنها كلاسهای دوره اول متوسطه ( سیكل اول ) دایر بود. این دبیرستان ملی در سال 1353 منحل شد.

 پیشـاهنــگ
در عهد ریاست فرهنگ احمد علوی ( 33 - 1330 ) آموزش و پرورش بابل ، همچون گذشته ، در غرقاب كمبود فضای آموزشی دست و پا می زد. با تلاشهای احمد علوی و عباس اسلامی ـ وكیل بابلی مجلس وقت ـ هیات وزیران تصویب كرد كه ، ساختمان اداره رسومات شهر ، كه در مؤمن آباد و در آن سالها در حوالی شهر واقع بود ، در اختیار اداره آموزش و پرورش بابل قرار گیرد تا در محل مدرسه ای بنا گردد. چندی بعد آموزش و پرورش بابل نظر اولیه اش را كه تاسیس مدرسه ای در محل باغ رسومات بوده تغییر داد و تصمیم به احداث مدرسه ای در خود شهر گرفت. در این اوضاع و احوال مخالفان قدرتمند عباس اسلامی مانع از تحقق این امر شدند و مساله احداث مدرسه مزبور تا سال 1350 به بوته فراموشی سپرده شد. در این سال كه دیگر اوضاع و احوال تغییر یافته بود اداره آموزش و پرورش ، ساختمان مخروبه و متروكه اداره رسمومات شهر را تخریب و بجای آن ساختمان مدرسه راهنمائی تحصیلی رسومات را بنا كرد . پرویز امین زاده ( كه در ا ین سال مدیر دبستان صبوری بود ) به مدیریت مدرسه منصوب شد . دو ماه بعد از تاسیس مدرسه ، به پیشنهاد علی اصغر نعمت نژاد ، مدیر فنی و رئیس سازمان پیشاهنگی بابل ، این مدرسه به پیشاهنگ معروف شد. پیشاهنگ در سال 1357 به شهید مرتاضیان و چندی بعد به شهید غلامزاده میر تغییر نام داد.

 امیـر  پــازواری
این مدرسه راهنمایی در سال 1350 در محله دیوكلای امیركلا تاسیس شد. سیدعباس فرشاد نخستین ومشهورترین مدیر این مدرسه بود. مدرسه پسرانه امیر پازواری در سال 1366 ، در عهد مدیریت منصور عرب ، به شهدای كعبه تغییر نام داد. شهدای كعبه یك سال بعد به دبیرستان بدل شدتا در سال 1368 در نوبت اول مخالفش دبیرستان دیگری تحت نام دبیرستان ایزدشناس افتتاح شود.

 دكـتر  اقبــال
مدرسه راهنمایی تحصیلی دخترانه اقبال در سال 1351 در محله حمزه كلا و در كنار مدسه كوروش كبیر بنیان گذاشته شد. این مدرسه در سال 1357 به مایده تغییر نام داد. در سال 1371 به پسرانه بدل شد و به مدرسه راهنمایی تحصیلی شماره 99 شاهد پسران بابل تغییر نام داد.

 دهــه انقـلاب
این دبستان دخترانه كه به مناسبت انقلاب سفید ـ شاه و مردم، پهلوی دوم دهه انقلاب نامیده شده بود، در سال 1351 در رودگر محله ، در پشت ساختمان شهربانی ، تاسیس شد . یك سال بعد دبستان مهستی منحل شد و شاگردانش به این مدرسه كه در این تاریخ تنها كلاسهای آمادگی و اول داشت ، منتقل شدند . در سال 1353 این دبستان به ابوریحان بیرونی و در سال 1359 به شهید نیما سرمد تغییر نام داد.

 فـردای روشـن
مدرسه ملی فردای روشن با دو كلاس اول و دوم در سال 1351 آغاز به كار كرد. محل مدرسه در بیدآباد واقع بود و هیات موسس مدرسه تحت نام گروه فرهنگی مامطیر پنج تن بودند. در سال 1353 كلاس سوم به مدرسه اضافه شد. فردای روشن در سال 1358 منحل شد.

 كـوروش كـبیـر
مدرسه راهنمایی كوروش كبیر درسال 1352 تاسیس شد. محل آن در حمزه كلا و در كنار میدان معروف این محله ، میدان جمهوری اسلامی ، واقع بود. كوروش كبیر، كه با مدیریت حسین والا تاسیس شده بود ، در سال 1357 به دكتر فاطمی و در 1360 به شهید هاشمی نژاد تغییر نام داد، در سال 1372 شاگردان این مدرسه به مدرسه راهنمایی تحصیلی شهید اسماعیل مسرور، واقع در مقابل ساختمان دانشگاه آزاد اسلامی ، منتقل شدند تا جای آنان را شاگردان دبیرستان آیت الله غفاری ( آیت الله نوری سابق ) بگیرند و چندی بعد شاگردان دبیرستان شهید دكتر مفتح ( تاسیس 1359 ) در نوبت مخالف آن سازماندهی شوند.

 دكـتر  معــین
دبیرستان پسرانه دكتر معین در سال 1353 تاسیس شد. محل مدرسه اساسا جزئی از حیاط دبیرستان شاهپور بوده است و ساختمان نوساز آن نیز بخشی از كلاسهای این دبیرستان را تشكیل داده است. دبیرستان دكتر معین در سال 1357 به دكتر شریعتی و در 1361 به شهید دكتر بهشتی تغییر نام داد.

 نـاصر  مقــدم
ناصر مقدم طی سالهای 53 - 1350 ریاست آموزش و پرورش بابل را به عهده داشته است. به دستور او ساختمانی در ضلع شرقی حیاط دبیرستان شاهپور بنا شد تا به این ترتیب كمبود فضای آموزشی این دبیرستان رفع شود . پایان كار ساختمان آن مصادف با مرگ وی بود، بنابراین ساختمان مزبور به مدرسه‌ی راهنمایی تحصیلی تحت نام ناصر مقدم معروف شد. مدرسه ناصر مقدم در سال 1357 به آزادی معروف شد. در سال 1365 مدرسه آزادی به بحر ارم شرقی تغییر مكان داد تا ساختمان آن محل مجتمع آموزشی رزمندگان اسلام و در سال 1368 محل هنرستان فنی امیركبیر ( پیش از این تحت نام هنرستان آیت الله كاشانی در سیدجلال واقع بود ) باشد. در سال 1370 هنرستان فنی امیركبیر به ساختمان دبیرستان امام خمینی ( شاهپور سابق ) منتقل شد تا دبیرستان پسرانه فهیما از كاسه گرمحله به این ساختمان ( ناصر مقدم ) منتقل شود . به دلیل ازدیاد شاگردان این مدرسه ، دبیرستانی تحت نام شیخ مفید ( تاسیس 1374 ) به نوبت مخالف مدرسه افزوده شد.

 رستاخیز
رستاخیز عنوان هنرستانی صنعتی بود كه در سال 1354 در محله درویش خیل تاسیس شده بود. در رستاخیز رشته های اتومكانیك و الكترونیك تدریس می شد. این هنرستان در سال 1357 به شهید واقفی تغییر نام داد.